EUROPEJSCY ŻYDZI [3] Pożegnanie z Szanghajem

Tuż przed drugą wojną światową około dwudziestu tysięcy austriackich i niemieckich Żydów w obliczu śmiertelnego zagrożenia ruszyło szukać ratunku w ostatnim na świecie mieście otwartym - Szanghaju. Miasto to, wówczas pod okupacją japońską, stanowiło ośrodek różnych legalnych i nielegalnych nurtów politycznych, było siedliskiem wielkiego biznesu i drobnych interesów, niewyobrażalnego luksusu i najstraszliwszej nędzy. Żydowscy uchodźcy - w dużej części intelektualiści, artyści, uczeni - osadzeni w przeludnionych, najbiedniejszych dzielnicach, z trudem zdobywali kawałek chleba i choćby iluzoryczny dach nad głową. Doznawali wielu upokorzeń, z uporem walczyli o zachowanie godności, o obronę ducha solidarności, o garść pożywienia dla najsłabszych i najbardziej bezbronnych, walczyli o przeżycie. Nie wszystkim dane było wrócić po wojnie do Europy. Szczątki wielu spośród nich na zawsze pozostały w Szanghaju...

Pożegnanie z Szanghajem to ostatnia część trylogii poświęconej losom Żydów na przestrzeni kilku dziesięcioleci ubiegłego stulecia. Powieść, oparta na faktach, przypomina mało znane tragiczne wydarzenia związane z tzw. szanghajskim gettem.

[Zysk i S-ka, 2011]